Trznadel to ptak wielkości wróbla. Samiec ma głowę żółtą z brązowawymi podłużnymi kreskami; wierzch ciała jest rdzawobrązowy z ciemnymi plamkami, spód żółty, pierś kasztanowa a kuper rdzawy. Samica w porównaniu z samcem jest bardziej stonowana: oliwkowobrązowa, ze znacznie wyraźniejszym kreskowaniem na głowie i spodzie ciała. W okresie spoczynkowym obie płcie są bardziej do siebie podobne, bowiem żółta barwa piór samca jest wówczas przygaszona oliwkowym brzegiem piór uzyskanych w pierzeniu polęgowym. Dopiero po ich wytarciu (zima, wczesna wiosna) szata godowa samca odsłania się w swej pełnej krasie. Niekiedy bardzo stare samice są w terenie nie do odróżnienia od samców.
Jest to ptak wybitnie związany z krajobrazem rolniczym. Swoje gniazda zakłada głównie na ziemi; są dobrze ukryte w wysokiej trawie bądź pod krzewem, czasem na nim, np. w młodych świerkach. Gniazdo o średnicy nieznacznie przekraczającej 10cm zbudowane jest z materiałów złamanych na obwodzie, głównie z traw i korzonków, warstwę wewnętrzną tworzą podłużne liście trawy, czasem z dodatkiem mchu, a wyściółkę suche źdźbła trawy i włosie. W ciągu roku trznadel wychowuje 2, rzadziej 3 lęgi młodych. W okresie wysiadywania jaj przez samicę jest ona karmiona przez samca. Pisklętami opiekują się oboje rodzice.
Trznadel jest ptakiem częściowo wędrownym. Dużo tych ptaków przylatuje do nas zimą z północy i północnego wschodu. Zimują wówczas w krajobrazie rolniczym; w miastach bywają stosunkowo rzadko. Natomiast w ogrodach wiejskich mogą być częstymi gośćmi w tamtejszych karmnikach. Trznadle niekiedy tworzą stada z dzwońcami i mazurkami.
Pokarm trznadla, poza okresem lęgowym, to wszelkiego rodzaju ziarna (głównie zboża). Stąd duże stada tych ptaków można obserwować przy dużych stogach, które dostarczają ilości pokarmu pozwalającej im przezimować. W karmnikach na pewno nie pogardzą wysokokalorycznym słonecznikiem.
