Mniejszy od wróbla szczygieł jest jednym z najładniejszych naszych ptaków. Ptaki dorosłe wokół nasady dzioba mają czerwoną plamę, oprócz niej występują jeszcze barwy biała i czarna. Wierzch ich ciała jest szarawobrązowawy, na czarnym skrzydle występuje charakterystyczny żywożółty, szeroki pas, a kuper jest biały. Płeć strzygła w terenie jest trudna do rozróżnienia. Generalnie rzecz ujmując, u samca zakres czerwieni oraz czerni u nasady dzioba jest większy niż u samicy, ponadto samica jest nieco mniejsza. Młode w szacie juwenalnej mają jasnobrązową głowę, pokrytą ciemnymi plamkami.
Szczygieł jest mało płochliwy, porusza się niestrudzenie w koronach drzew i w gąszczach krzewów. Na ziemię zlatuje rzadko, choć często żeruje na nisko rosnących łopianach, które są jego przysmakiem. Lata dość szybko; linia lotu ma kształt falisty. Szczygieł niekiedy tworzy większe stada, często mieszane, wraz z dzwońcami i makolągwami.
Gniazdo ptak ten zakłada wysoko, na drzewie lub krzaku, w rozwidleniu zewnętrznych gałęzi. Konstrukcja gniazda składa się z puchu roślinnego (nasiona ostów) i wełny, poprzeplatanych drobnymi korzonkami i suchą trawą. Średnica zewnętrzna gniazda wynosi 8-10 cm, wewnętrzna 4-6 cm.
Pokarmem szczygłów są nasiona ostów i wspomnianego już łopianu; niekiedy zbierają także owady z krzewów. W karmniku jest gościem rzadkim; jak większość ptaków chętnie żeruje wtedy na słoneczniku. Jego prawdziwym przysmakiem karmnikowym jest jednak tzw. murzynek: nasiona olejarki abisyńskiej po angielsku nazywanej „niger seeds”. Pokarm ten jest drogi, lecz jeśli mamy szansę zwabić do karmnika tak ładne ptaki, jakimi są szczygły, to czemu by nie spróbować?.
szczygieł śpiew samca,
szczygieł na naturalnym pokarmie - łopianie
Szczygły przy karmniku wypełnionym nasionami olejarki abisyńskiej
