Gawron Corvus frugilegus
Gawron to ptak średniej wielkości, z sylwetki zbliżony do wrony, lecz nieco smuklejszy. Upierzenie na całym ciele ma czarne z niebieskawo-fioletowym, metalicznym połyskiem. U osobników starych pióra przy nasadzie dzioba są wytarte, występują natomiast u ptaków młodych. Gatunku tego nie cechuje dymorfizm płciowy.
Gawron jest często mylony z krukiem, od którego ptak ten jest mniejszy i ma mniej masywny dziób, poza tym dziób kruka, bez względu na wiek, jest zawsze opierzony u nasady. Co więcej, w locie ogon gawrona ma kształt wachlarza, zaś u kruka przypomina ostrze włóczni złamane na 3/4 długości.
Gawrony gniazdują kolonijnie w koronach wysokich drzew. Ich gniazda zbudowane są przede wszystkim z gałązek. Samica składa jaja od marca do kwietnia w liczbie 3-5. Lęgiem opiekują się oboje rodzice; wyprowadzają tylko jeden lęg w roku.
W Europie gawron jest ptakiem częściowo wędrownym. Około października ze wschodu przylatują do Polski ogromne stada tych ptaków, by u nas przezimować; część z nich zmierza jeszcze dalej na zachód, a część zostaje.
Jak wszystkie ptaki krukowate gawron jest wszystkożerny. Zimą w jego diecie przeważają nasiona, orzechy i wszelkie spożywcze odpadki; latem drobne zwierzęta.
Gawron jest ptakiem bardzo inteligentnym, co udowadnia m.in. przez radzenie sobie z orzechami włoskimi: żeby je rozbić, gawron zrzuca je na jezdnie, a czasem podkłada pod koła samochodów stojących na czerwonym świetle.
Zimą można pomóc gawronom zimować, wystawiając w karmniku czy po prostu na trawniku orzechy włoskie lub laskowe. Aby ułatwić ptakom do nich dostęp, warto skorupki rozłupać młotkiem.
